Kraje Europy Środkowo-Wschodniej mają szereg podobnych uwarunkowań swojej polityki energetycznej/gazowej, odróżniających je od pozostałych krajów unijnych. Żaden z krajów regionu nie jest znaczącym producentem gazu, a większość (oprócz Rumunii i Polski) nie produkuje go wcale. Wszystkie są silnie zależne od dostaw surowca z Rosji, większość była lub jest ważnymi krajami tranzytowymi dla rosyjskiego gazu, wreszcie większość z nich jest w niedostatecznym stopniu zabezpieczona przed możliwymi przerwami w dostawach tego surowca. Ostatni z wymienionych czynników był bardzo wyraźnie widoczny m.in. w trakcie rosyjsko- -ukraińskiego kryzysu gazowego z 2009 r., którego negatywne konsekwencje dotkliwie odczuła większość z państw Europy Środkowo-Wschodniej.